دستگاههاي نجات دهنده يا خطرناك؟
استفاده از دستگاههاي تصفيه هواي داخلي كه طبق استانداردهاي بينالمللي خواهد بود و قرار است اندكي از آلودگي هوا در محيطهاي بسته بكاهد، سه سال طول ميكشد كه ساخته شود. اما در طي اين مدت خانوادهها چه بايد بكنند، با توجه به تبليغاتي كه روز به روز افزايش مييابند، چه كارهايي بايد انجام داده شود. كه بارها و بارها رئيس مركز سلامت محيط و كار وزارت بهداشت هشدار داده است كه دستگاههاي تصفيه هواي بدون مجوز، فقط جنبه تبليغاتي دارند و مورد تأييد وزارت بهداشت نيستند.
كاظم ندافـي تاكيد كرده است كه اين روزها تبليغات زيادي درباره دستگاههاي تصفيه آلودگي هوا ديده ميشود، اما بيشتر اين دستگاهها بدون مجوز از مراجع قانوني هستند و وزارت بهداشت نيز تاكنون هيچ يك از اين وسايل را تأييد نكرده است.
او هشدار جدي ميدهد: برخي از اين دستگاهها نه تنها ميزان آلودگي هوا را كم نميكنند بلكه ممكن است آلايندهها را افزايش هم بدهند.يكي از كارشناسان حوزه سلامت توضيح ميدهد كه برخي از اين دستگاهها اوزون توليد ميكنند.اگر مقدار اوزون زياد باشد، خطرناك است. دكتر زهرا حيدري، متخصص درمانهاي طبيعي در گفت و گو با تهرانامروز ميگويد: بيشتر اين دستگاهها مجوز ندارند چون نظارت دقيقي روي آنها انجام نميشود و با اين وجود توصيه اين است كه برندهايي كه از نظر بينالمللي مورد تاييد هستند، استفاده شوند.
رئيس مركز سلامت محيط و كار وزارت بهداشت اما نظر قطعي تري ميدهد: به مردم توصيه ميكنيم به تبليغات اين دستگاهها توجه نكنند و فقط از دستگاهها و وسايلي كه از سوي اداره كل تجهيزات پزشكي وزارت بهداشت تأييد شدهاند، استفاده كنند.
اما بيشتر اين دستگاهها قيمتهاي بالايي دارند و با توجه به شرايط اقتصادي كه مردم با آن درگير هستند، به نظر ميرسد كه دل به تبليغاتها بسته و اقدام به خريد ميكنند.
دكتر حيدري اما باز هم توصيه ميكند كه بايد به استانداردهاي بينالمللي و داخلي دستگاهها توجه كرد و بدون در نظر گرفتن اين موارد اقدام به خريد نكنند.
كورسوي اميد آلودگي هوا
«كمك درماني موثر در بيماريهاي آلرژيك، تنفسي و قلبي، فشار خون،سينوزيت و ميگرن،اثرات مثبت بر شادابي و سلامت پوست،بهبود كميت و كيفيت خواب،افزايش انرژي و هوشياري،اثرات مطلوب ضدافسردگي» اين ويژگيهايي است كه دكتر احمد خدايي، متخصص بيماريهاي ريوي در پاسخ به اين سوال كه دستگاههاي تصفيه هوا آيا ميتوانند به كاهش آسيبهاي آلودگي هوا كمك كنند؟ او به تهران امروز ميگويد.به اعتقاد او،آلودگي هوا در محيط هاي بسته پنج تا ۱۰ برابر بيشتر از فضاي باز است.
خدايي معتقد است: ميزان آلودگي هواي داخل ساختمان ادارهها و مدارس هم كارمندان را بيمار ميكند هم دانشآموزان را، افرادي كه ساعت هاي متوالي در يك اتاق بسته مينشينند به علت كمبود اكسيژن و انباشتگي آلاينده ها، بيش از حد معمول دچار سردرد، گلودرد، خارش چشم، سرما خوردگي، ناراحتي هاي قلبي و تنفسي،حساسيت و آنفلوانزا مي شوند.
او ميگويد: هواي داخل ساختمان ادارهها و مدارس كه كارمندان و دانشآموزان مدت زمان قابل توجهي از روز را در آن فضا ميگذرانند بهطور روز افزون آلوده به باكتريها، كپكها، حلال هاي ضد عفوني كننده و ديگر آلايندههاست. صرف نظر از اماكن فوق منازل را نبايد فراموش كرد.
بررسي محققان نشان داده است كه آلايندههاي اصلي موجود در داخل ساختمانها شامل فرم آلدئيد و تري كلرواتيلن كه عمدتآ از لوازم منزل، مواد ساختماني و مواد شيميايي مورد استفاده در فعاليت هاي خانگي منتشر شده، ميشود و متاسفانه تا مدت زيادي در اين فضا باقي ميمانند.
به همين دليل است كه دكتر خدايي ميگويد: از آنجايي كه هواي محيط خارج نيز بسيار آلوده است و امكان جايگزيني هواي پاك وجود ندارد استفاده از دستگاه هاي تصفيه هوا، گلدان و گياهان آپارتماني براي بهبود هواي تنفسي و در يافت اكسيژن كافي توصيه مي شود.
نكته ديگري كه محققان در اين پژوهش به آن رسيدهاند در مورد آلودگي خودروهاست.براساس آخرين نتايج محققان،آلاينده هاي هوا و مواد سمي و خطرناك در داخل خودروها ۱۰ برابر بيشتر از محيط بيرون خودروهاست. نتايج مشابهي براي چند آلاينده ديگر مانند هيدروكربن، مونو اكسيد كربن، بنزن، تولوئن و چند ماده سمي ديگر به دست آمده است.
سه سال منتظر بمانيد
«با تأسيس پژوهشكده محيط زيست در وزارت بهداشت، تحقيق براي توليد يك دستگاه تصفيه هواي خانگي آغاز شد اما براي به نتيجه رسيدن اين تحقيقات به حدود سه سال زمان نياز است.» اين توصيه معاون وزير بهداشت است.
مصطفي قانعي ميگويد: فنآوريهاي نوين امروز نقش مهمي در شناسايي و تعيين ميزان مضرات آلودگي هوا دارند كه بايد بيش از اين گذشته از آنها استفاده كنيم، البته بخشي از اين كار بايد در صنايع و وزارتخانههاي ديگري مانند وزارت علوم و صنايع پيگيري شود و بخشي نيز به وزارت بهداشت مربوط است.
به اعتقاداو، تحقيق براي توليد وسايل جديد كه ميزان عوارض آلودگي هوا را كم كند يا بتواند به پيشگيري و اقدامات بهنگام براي كاهش عوارض آلودگي هوا كمك كند نيازمند زمان است و اقدامات فوري همان كارهايي است كه در كميته كاهش آلودگي هوا در حال پيگيري است و هر روز دستورالعملهاي آن به مردم اعلام ميشود.
اما اينكه اين تحقيقات به نتايج موثري ختم ميشود يا اينكه وابسته به آزمون و خطاست، هنوز مشخص نيست.حال اينكه در اين سه سال مردم چه بايد بكنند، وزارت بهداشت هنوز به آن پاسخ نداده است.
معاون وزير بهداشت اما همچنان اميدوار است و ميگويد: وزارت بهداشت براي انجام تحقيقات موثر در اين زمينه به تازگي مركز تحقيقات محيط زيست را در دانشكده بهداشت دانشگاه علوم پزشكي تهران تاسيس كرده است كه بررسي فيلترها و دستگاههاي تصفيه هواي خانگي براي توليد يك دستگاه قابل اطمينان در اين زمينه يكي از اقدامات اين مركز است.
قانعي معتقد است: دستگاههاي تصفيه هواي خانگي مختلفي در بازار دنيا وجود دارد كه فيلتر هپا يكي از آنهاست، توليدكنندگان اين فيلترها مدعي هستند كه اين فيلترها ميتوانند هواي آلوده را بگيرند و پس از عبور آنها از فيلترهاي فيزيكي و شيميايي، هواي سالم و پاك را به محيط پس بدهند اما وزارت بهداشت هنوز از واقعي بودن اين ادعاها اطمينان ندارد و معلوم نيست كه چقدر از اين ادعاها تجاري و براي جلب نظر مشتري است و چقدر از آن علمي و قابل اطمينان است.
كارشناسان معتقدند، اين عدم قطعيت وزارت بهداشت تاثير نامناسبي روي افكار عمومي ميگذارد و بايد اين ارگان دولتي هر چه سريعتر موضع خود را نسبت به اين دستگاهها اعلام كند. با اين وجود قانعي ميگويد: براي بررسي اين موضوع تحقيقي براي بررسي دستگاههاي تصفيه هواي خانگي در پژوهشكده محيط زيست وزارت بهداشت آغاز شده اما نميتوان انتظار داشت در كوتاه مدت اين تحقيقات به نتيجه برسد.